Milieu- en duurzaamheid

Met daaraan gekoppeld:
•	Bodemprogramma 2010-2014/2015 en Bodemprogramma 2016-2019
•	Actieprogramma Geluid 2013-2018
•	Implementatie Zaans Geurbeleid 2014

Het bodemprogramma moet ervoor zorgen dat in 2015 sprake is van een bodemkwaliteit zonder onaanvaardbare risico’s voor onze inwoners bij het huidige gebruik. Als het rijk voldoende budget beschikbaar stelt, starten we in 2016 met de aanpak van risico’s als gevolg van diffuse bodembelasting. In 2020 moeten alle locaties waarbij sprake is van onaanvaardbare ecologische en verspreidingsrisico’s gesaneerd of beheerst zijn. Verder willen we uiterlijk 2020 alle bodem- en ondergrondaspecten integreren in het proces van ruimtelijke planvorming.

De Zaanse geluidsnormen worden teruggebracht tot de landelijke normen. Geluid is een belangrijke factor in de waardering van de woonomgeving. In het Actieplan Geluid zijn maatregelen opgenomen om de geluidhinder terug te dringen. Deze maatregelen hebben vooral betrekking op wegverkeerlawaai. Wegverkeerlawaai is de voornaamste bron van geluidhinder en de gemeente heeft hier direct invloed op. Een belangrijke maatregel is het toepassen van stille wegdekken. Het Geluidsaneringsprogramma wordt afgerond.
Verder neemt Zaanstad deel aan diverse overlegstructuren om invloed uit te oefenen op de geluidhinder van Schiphol.

In Zaanstad staan relatief veel bedrijven die geur uitstoten. Met het nieuwe geurbeleid wordt beoogd de leefbaarheid verder te verbeteren, waarbij tegelijkertijd de bedrijvigheid nabij woningen duurzaam kan blijven voortbestaan. Binnen het Zaans Proeflokaal is geur een belangrijk punt van aandacht (zie programma 4 Ruimtelijke Ontwikkeling). 
De dienstverleningsovereenkomst met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied wordt geactualiseerd.

• In 2016 een start maken met de aanpak van risico's als gevolg van diffuse bodembelasting op voorwaarde dat hiervoor voldoende budget beschikbaar wordt gesteld door het ministerie
• Het treffen van maatregelen zodat alle locaties waarbij sprake is van onaanvaarde ecologische en verspreidingsrisico's voor 2020 gesaneerd of beheerst zijn
• Integreren van alle bodem- en ondergrondaspecten in het proces van de ruimtelijke planvorming (vóór 2020 gereed).
• Toepassen van stille wegdekken (Actieplan Geluid).
• Afronden geluidsaneringsprogramma
• Toepassen geurbeleid bij de actualisatie van vergunningen van bedrijven
• Actualiseren dienstverleningsovereenkomst omgevingsdienst NZKG
• Het treffen van maatregelen zodat in 2015 geen sprake meer is van een bodem van zodanige kwaliteit, dat onaanvaardbare humane risico's aanwezig zijn bij huidig gebruik, uitgezonderd risico's als gevolg van diffuse bodembelasting

In 2015 zijn maatregelen getroffen zodat geen sprake meer is van humane risico’s bij het huidige gebruik van de bodem. Een voorbeeld hiervan is het Hembrugterrein, waar alleen die gebieden openbaar zijn waarvan is aangetoond dat er geen humane risico’s zijn. Een uitzondering hierop is het risico van diffuse bodemverontreiniging door lood. Dit is een belangrijk onderwerp in het Bodemprogramma 2016-2020. Gestart is met de kwetsbare plekken, zoals moestuinen en speelplaatsen, zowel de formele als de informele speelplaatsen. 
Afgelopen jaar heeft er een maatschappelijke afweging plaatsgevonden waarbij met diverse partijen is bekeken of er in Zaanstad sprake is van onaanvaardbare ecologische en verspreidingsrisico’s. Hierbij wordt geconstateerd dat er sprake is van onaanvaardbare risico’s maar dat het aanpakken van deze risico’s schadelijk is voor de ecologie. In 2016 zal gekeken worden naar hoe hiermee moet worden omgegaan. 
In het bodemprogramma wordt opgenomen dat we een plan van aanpak maken voor de integratie van alle bodem- en ondergrondaspecten in het proces van de ruimtelijke planvorming. In december is begonnen met het saneren van het grondwater bij de voormalige gasfabriek Krommenie. De mogelijke verdere verspreiding van verontreiniging wordt hierdoor tegengehouden en op termijn kan worden gesaneerd.

In het kader van het Meerjarig Investerings Plan (MIP) worden binnen de kaders van het Actieplan Geluid geluidsstille wegdekken toegepast. De uitvoering van het geluidssaneringsprogramma is afgerond. In dit kader zijn honderden, bij de gemeente bekende, woningen met een (te) hoge geluidbelasting aan de gevel gesaneerd en/of hebben de huiseigenaren van deze woningen een mogelijkheid gekregen de woning te laten saneren. 
Sinds de vaststelling van het geurbeleid in mei vorig jaar is de omgevingsdienst gestart met de implementatie hiervan in de revisietrajecten van de vergunningen bij een aantal grote bedrijven, waaronder Verkade, Exter en Cargill. Ook is de dienstverleningsovereenkomst met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied geactualiseerd. Dit was onder meer noodzakelijk wegens de aanpassingen in het takkenpakket van de  omgevingsdienst door de wijzigingen in het bevoegd gezag tussen de provincie en de gemeenten.
Het geurbeleid wordt in 2016 aangepast het gaat hierbij vooral om het toepassen van het geurbeleid in de ruimtelijke ordening. 

De resultaten van de luchtkwaliteitsmetingen van 2015 zijn nog niet bekend. Jaarlijks wordt in het vierde kwartaal aan de raad gerapporteerd over de resultaten van het voorgaande jaar. Hieruit is naar voren gekomen dat de luchtkwaliteit in Zaanstad in 2014 stabiel was. Ook de luchtkwaliteit in de regio rond het havengebied is ongewijzigd ten opzichte van 2013. 

Naar aanleiding van de evaluatie van het klimaatprogramma is de routekaart behorend bij het Integraal Klimaatprogramma 2010-2020 aangescherpt tot een energieprogramma dat ruimte en inspiratie geeft, zodat inwoners en ondernemers hun ambities op het gebied van duurzaamheid kunnen waarmaken. Energiereductie, het verduurzamen van de energieproductie en innovatie/hergebruik blijven de pijlers waarlangs we werken. 

Daarbinnen liggen de speerpunten bij energiebesparing in de bebouwde omgeving, het realiseren en uitbreiden van een warmtenet en het verder uitwerken van smart grids, in nauwe samenwerking met bedrijfsleven, bewoners en eigenaren van vastgoed. Door de menging van wonen en werken liggen hiervoor in Zaanstad kansen. 

Daarbij speelt de mogelijke vergunningsvrije plaatsing van zonnepanelen en oplaadpunten voor elektrisch vervoer een rol, evenals het tijdelijk beschikbaar stellen van braakliggende gronden voor zonneweiden.

Het duurzaamheidsfonds wordt geëvalueerd, met als inzet het fonds gericht te benutten op het behalen van concrete resultaten en de bevordering van innovatie.

Gestreefd wordt naar een verdere verduurzaming van het inkoopbeleid.

• Stimuleren van energiebesparing en opwekken van duurzame energie in de bebouwde omgeving
• (Laten) realiseren van eerste tranche open en slim energienet (biomassacentrale ZMC)
• Onderzoek naar de mogelijkheden tot praktische toepassing van smart grids in Zaanstad
• Onderzoek naar mogelijkheden voor de ontwikkeling van een Zaanse Energie Service Company
• Evalueren duurzaamheidsfonds
• Ontwikkeling kennisplatform en website met maatschappelijke partners

Voor zowel corporatiewoningen als particulier eigendom en vereniging van eigenaren (VVE’s) zijn in 2015 betaalbare verduurzamingsarrangementen ontwikkeld. In de komende periode leidt de uitvoering tot zichtbare resultaten. In samenwerking met de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) is een ambitieuze energiebesparingsaanpak geformuleerd voor de ondersteuning van bedrijven. In 2016 wordt hier uitvoering aan gegeven. Afgelopen jaar zijn de contouren voor de ontwikkeling van het warmtenet scherper geworden. In 2016 is een bestuurlijk besluit mogelijk, inclusief de afwegingen over de publieke rol daarbij. 
In het dossier ‘wind op land’ is het door provinciale regels op dit moment onmogelijk om windturbines te plaatsen.

Afgelopen jaar is een belangrijke stap gezet in de Zaanse Smart Grid-benadering (een smart grid stelt ons in staat op een slimmere manier energie uit te wisselen). In samenwerking met Alliander wordt onderzocht op welke wijze de onderlinge handel van energie kan plaatsvinden. Een praktische toepassing is, middels het Optimus-systeem, het energieverbruik te optimaliseren door gebruik te maken van allerlei gegevens zoals het weer, gedrag van medewerkers, de bezettingsgraad en de verdeling daarvan binnen het gebouw. Een andere praktische uitwerking van de smart grids is de Zaanse Energie Service (EnergyServiceCompagny, “ESCo”). De kern van dit project is het realiseren van een financiële constructie die ervoor zorgt dat de bewoner zonne-energie ontvangt tegen een lagere prijs dan de huidige energieprijs voor particulieren. 
De evaluatie van het duurzaamheidsfonds is in 2015 gestart. Besloten is de uitkomsten daarvan samen met de kadernota en motie 109 in het eerste kwartaal aan de raad aan te bieden. 

Tot slot zijn samen met maatschappelijke partners kennisplatformen gevormd. Zo is Duurzaan.nl live gegaan. Deze website heeft de ambitie om te inspireren en te enthousiasmeren op het gebied van duurzaamheid in de Zaanstreek. Ook is de website Saenz.nu gelanceerd. Zij willen middels een samenwerkingsverband van ondernemers bedrijventerreinen duurzamer maken. Ook ondersteunt de gemeente 
Duurzaambouwloket.nl. Deze website informeert en adviseert onafhankelijk over verbeteringen aan woningen om jaarlijks geld en energie te besparen.
Tot slot zijn Energiecafés geïntroduceerd met als doel inwoners, bedrijven en gemeente kennis en ervaring te laten delen over energiebesparing, duurzame energie en innovatie. 

De 4de kwartaalrapportage voortgang ZEA 2015 geeft gedetailleerde informatie met betrekking tot de Zaanse Energie Agenda en de voortgang van de activiteiten en speerpunten. De activiteiten liggen op koers maar het gewenste effect wordt nog niet gehaald waardoor bijsturing noodzakelijk is.

Onderzocht wordt of een andere manier van afval inzamelen (financiële) voordelen heeft voor de gebruiker en het milieu. De doelstelling is 20% minder afval in 2020 t.o.v. 2013. In 2015 zal besluitvorming plaatsvinden over het Grondstoffenplan 2015-2019 met bijbehorend uitvoeringsprogramma en communicatieplan gericht op het intensiveren van afvalscheiding en hergebruik van grondstoffen.
De dienstverleningsovereenkomst met HVC wordt geactualiseerd.

• Vaststellen en uitvoeren van het grondstoffenplan 2015-2019
• Actualiseren en uitvoeren van de dienstverleningsovereenkomst met HVC

Het grondstoffenplan 2016-2019 wordt in het tweede kwartaal van 2016 aan de raad ter vaststelling aangeboden. De raad is aan de voorkant berokken geweest bij het voorbereiden hiervan. Het plan is omvangrijk en heeft grote financiële effecten. Het doorberekenen  hiervan en het maken van de financiële  gevolgen  tussen de gemeente en HVC heeft langer geduurd dan was gepland. 
In 2015 is iets minder glas en zijn iets meer plastic verpakkingsmaterialen met drankenkartons en papier gescheiden ingezameld. Dit hangt naar verwachting samen met een kleiner aanbod van glazen verpakkingsmaterialen. Steeds meer verpakkingen worden in plastic uitgevoerd. Tevens mogen sinds juni 2015 drankenkartons (pakken van zuivel en sappen) ook gescheiden worden ingezameld in de verzamelcontainers voor plastic verpakkingsmaterialen.
Het uitvoeren van de dienstverleningsovereenkomst  (DVO) met HVC verloopt naar tevredenheid. De DVO is in 2015 geëvalueerd. Doordat de planning van het grondstoffenplan iets is doorgeschoven, schuift ook de actualisatie van de DVO door. De financiële (effecten) van het grondstoffenplan worden namelijk in het  DVO vertaald.

Zaanstad stimuleert andere vormen van recyclen, bijvoorbeeld door in het Noordzeekanaalgebied ruimte te bieden aan een grondstoffenrotonde. Deze rotonde maakt het mogelijk afval van processen in hetzelfde gebied als grondstof of energie te gebruiken. 

• Definiëren en uitwerken van het grondstoffenrotonde met daaraan gekoppeld een actieplan

In 2015 is de grondstoffenrotonde gedefinieerd en is de gemeente gestart met het actieplan. De afronding hiervan is in 2016.

Zaanstad ondersteunt het Dierenasiel en de Vogelopvang met een financiële bijdrage conform de geldende overeenkomsten met de Stichting Dierenwelzijn en de Vogelopvang.

• De gemeente voert de regie op de geldende overeenkomsten

Dit verloopt naar wens. De gemeente heeft met de partijen een overeenkomst en voert hierop de regie.